Γενικά

Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος Ερευνητικές Δημιουργικές Δραστηριότητες στις Α ́ και Β ́ τάξεις Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στην Α ́ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχολ. έτος 2018-19 

Οδηγίες για 2016-17 141285/Γ2/08-09-2014 εγκύκλιος με θέμα: «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Α΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2014-2015» δεν είναι σε ισχύ! Θα εκδοθούν νέες οδηγίες για το σχολικό έτος 2016-17.
από το σχ. Έτος 2016-2017 δεν ισχύει η στήριξη από τους καθηγητές της πληροφορικής στο πλαίσιο δύο δίωρων την εβδομάδα των ομάδων των διαφορετικών ερευνητικών θεμάτων στην αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση και επεξεργασία δεδομένων και την παρουσίαση των συμπερασμάτων (έγγραφο)
Οι νέες οδηγίες (26/10/2016)  


Β' ΓΕΛ 

Σχετικά με την υλοποίηση του μαθήματος με μόνο μια ώρα την εβδομάδα. Αρχικά θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι στην καλύτερη περίπτωση θα έχουμε στη διάθεση μας 24 ώρες (20-24), οπότε θα πρέπει να προσαρμόσουμε τους στόχους και τις προσδοκίες μας σε αυτό.
Η πρόταση είναι Ψηφιακή Αφήγηση δηλαδή με τη χρήση μιας απλή εφαρμογής οι μαθητές να "πούνε" ιστορίες για κοινωνικά, περιβαλλοντικά πολιτιστικά και άλλα θέματα που μπορεί να τους απασχολούν όπως ο εκφοβισμός, ο κυβερνοεκφοβισμός, το σχολικό κλίμα κ.ά. Θέματα που μπορεί να απασχολούν τους μαθητές ή ενδιαφέρονται από άλλη άποψη πχ παγκόσμιες μέρες, διαγωνισμοί. Θέλουν να εκφράσουν ιδέες, να προωθήσουν απόψεις, τα πιστεύω και τα θέλω τους.
Οι εφαρμογές που προτείνονται είναι το storyjumper, το Photostory και το TikaTok για δημιουργία ηλεκτρονικού βιβλίου, ενώ υπάρχουν πολλές εφαρμογές για δημιουργία κόμικς toondoo, pixton και το Bitstrips. Την εκμάθηση των εφαρμογών αυτών (που είναι εύκολες στη χρήση) μπορεί να αναλάβει ο καθηγητής Πληροφορικής που υποστηρίζει το μάθημα.
Καλό είναι να ληφθεί υπόψη και να υπάρξει συνεργασία με τον καθηγητή Πληροφορικής από τον προγραμματισμό της Ερευνητικής Εργασίας.

Εβδομαδιαίες συναντήσεις (προτάσεις)

Προτάσεις

H δυνατότητα για διεξαγωγή των Ερ Εργ σε τμήματα αντί για τμήματα ενδιαφέροντος είναι μια δυνατότητα που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο ως λύση ανάγκης! Η πρόταση είναι η εφαρμογή σε 2 ζώνες ανά τάξη ώστε να μην ακυρώνετε τελείως η δυνατότητα επιλογής των μαθητών (μαζί με το ενδιαφέρον τους). Διαβάστε τις νέες οδηγίες 9/2013 για τα ΕΠΑΛ (16/10/2014). Απ' ότι φαίνεται οι ΠΕ02, 03 και 04 είναι εκτός Ερ Εργασιών, εκτός αν συμπληρώνουν με μια το υποχρεωτικό τους ωράριο (124062/Γ2/6-9-13). Κάθε Ερ Εργ συντονίζεται από 1 εκπαιδευτικό, αλλά στην ΕΘΔ υπάρχουν 2. Οδηγίες για ΕΘΔ εσπερινού ΕΠΑΛ (10/2014)

0 για τη Συνεδρίαση (ερωτήσεις με τη σειρά)
α) ποιος θέλει να αναλάβει μια Ερ Εργ; β) ποιοι από αυτούς που δεν συμπληρώνουν ωράριο μολονότι δεν θα ήθελαν, νιώθουν ότι πρέπει να πάρουν μια ΕρΕργ; γ) υπάρχει κάποιος που θα ήθελε να κάνει «ζευγάρι» με κάποιον άλλον και μόνο έτσι θα αναλάμβανε;
Γίνεται σφυγμομέτρηση της γνώμης των μαθητών για τα θέματα Ερ Εργ που έχουν σκεφτεί οι Εκπαιδευτικοί. Προτείνω να γίνονται Ερ Εργ έχοντας υπόψη ένα ακροατήριο στόχο που μπορεί να είναι το γειτονικό Γυμνάσιο, Δημοτικό ή Νηπιαγωγείο. Στην περίπτωση αυτή τα θέματα θα είναι στραμμένα προς το συγκεκριμένο κοινό. Καλό είναι να αξιοποιούνται εμπειρίες και βιώματα των μαθητών (με τι ασχολούνται, τι τους απασχολεί, τι θέλουν να μάθουν). Τα θέματα περνάνε από σύλλογο υποβάλλοντας το σχετικό έντυπο. Σε όλους τους μαθητές της Α' Λυκείου στο 3ωρο των ΕΕ (ή πριν) γίνεται παρουσίαση (5' -10' ή 15' το κάθε ένα) από τον εκπαιδευτικό που το προτείνει και μοιράζεται έντυπο όπου οι μαθητές δηλώνουν τις 2 προτιμήσεις τους. Είναι σημαντικό οι μαθητές να κατανοήσουν τα θέματα πριν τα επιλέξουν, για το σκοπό αυτό καλό είναι να γίνει συζήτηση και ερωτήσεις. Κατανέμονται σε ίσα τμήματα ενδιαφέροντος με βάση αυτά που έχουμε πει (κοιτάξτε την παρουσίαση ΕΕ σε βήματα).
1η Παρουσίαση στους μαθητές των υποχρεώσεων που έχουν στο πλαίσιο του μαθήματος. Εκπαιδευτικό Συμβόλαιο (βλέπε παρακάτω). Καταγραφή στο ημερολόγιο.

2η Οι μαθητές μπαίνουν στο τμήμα ενδιαφέροντος τους και με καταιγισμό ιδεών συλλέγουμε τις απόψεις τους για το θέμα με τον τρόπο αυτό παίρνουμε την οπτική τους, προσαρμόζουμε το θέμα στα μέτρα και τα ενδιαφέροντα τους. Ομαδοποιούμε τις ιδέες αυτές και οργανώνουμε τους μαθητές σε ομάδες (4άδες) ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους. Η κάθε ομάδα αποφασίζει για ερευνητικά της ερωτήματα και αναθέτει ρόλους. Καταγραφή στο ημερολόγιο. Συχνά τα ερωτήματα είναι πολλά και θα πρέπει να περιοριστούν. Η επιλογή θα γίνει με τα εξής κριτήρια: τοπικότητα, να δίνουν ευκαιρίες εξόδου από την σχ τάξη, να απαντιούνται στο χρονικό πλαίσιο που υπάρχει και να έχουν το ενδιαφέρον των μαθητών. Επίσης θα πρέπει να είναι στο επίπεδο που μπορούν να απαντήσουν οι  μαθητές. Σημαντικό: 1)να ακούμε και να τους ενθαρρύνουμε 2) να αποκτήσουν την αίσθηση ότι τους ανήκει και είναι υπεύθυνοι για αυτό!

3η Τα ερωτήματα των μαθητών μπορεί να γίνουν με βάση τα παρακάτω: Περιγραφή, Ερμηνεία  Κρίση του θέματος και Προτάσεις για το τι μπορεί να γίνει (πρακτικά). Παρουσίαση των ερωτημάτων και διορθώσεις τους αν και όπου χρειάζεται. Έλεγχος ως προς το πόσο είναι εφικτή η απάντηση τους. Χρονοπρογραμματισμός.  Προετοιμάζει με λεπτομέρεια το τι θα κάνει στην επόμενη συνάντηση. Καταγραφή στο ημερολόγιο..

Στις παρακάτω εβδομάδες είναι σημαντικό να ενισχυθεί η συνεργασία και η επικοινωνία μέσα στην ομάδα. Να ενισχυθεί η αλληλοϋποστήριξη και ο σεβασμός μεταξύ των μελών. Να μάθουν να καταλήγουν σε συμπεράσματα και προτάσεις. Θα διαφωνήσουν, θα συγκρουστούν και θα μάθουν να διαπραγματεύονται.

4η, 5η και 6η Έρευνα: οι μαθητές θα πρέπει να σχεδιάσουν και να οργανώσουν διερευνήσεις με στόχο να μπορέσουν να απαντήσουν στα ερωτήματα. Αν οι μαθητές δεν έχουν εμπειρίες σε κάποιο θέμα, τότε καλό είναι οι εκπαιδευτικοί να τις προσχεδιάσουν. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ακούσουν τις προτάσεις των μαθητών και όπου χρειάζεται να καθοδηγήσουν ή και να εκπαιδεύσουν τους μαθητές σε συγκεκριμένες δραστηριότητες (όπως η δημιουργία ερωτηματολογίου). Η πρόταση μου είναι αυτό να γίνει σε επίπεδο σχολείου - ο κάθε εκπαιδευτικός να αξιοποιήσει δεξιότητες και εμπειρίες που έχει και να τις μοιραστεί με συναδέλφους. Καλό είναι οι παρεμβάσεις μας να περιορίζονται εκεί όπου οι μαθητές σχεδιάζουν ή προτείνουν ανέφικτες ή τελείως ακατάλληλες μεθόδους ή εκτρέπονται από τα ερωτήματα. Η παρέμβαση προτείνεται να γίνει με τη μορφή ερωτήσεων ώστε να καταλάβουν το λάθος και να το διορθώσουν μόνοι τους. Καλό είναι να γίνουν 2 επισκέψεις. Ανάλογα με το θέμα μπορεί να ενημερώνει η κάθε 4αδα τις υπόλοιπες για την πρόοδο της. Για να αποφύγουμε την αντιγραφή και επικόλληση από ιστοσελίδες οι μαθητές θα απαντήσουν τα ερωτήματα χρησιμοποιώντας λέξεις κλειδιά. Πως μπορούμε να ενθαρρύνουμε την καθοδηγούμενη έρευνα;
7η Δημιουργία - Οργάνωση: Ανάλυση και σύνθεση των δεδομένων. Δημιουργικό κομμάτι και προτείνω πάλι τη συνεργασία όλων των εκπ/κών που υλοποιούν ΕΕ. Κάθε ειδικότητα έχει να προσφέρει (Τεχνικές, Θετικές και Θεωρητικές). Σημαντικό είναι η τήρηση της δομής και η στόχευση στα ερωτήματα, αλλά και στη γλώσσα.
Σε κάποιο σημείο μπορεί οι μαθητές να εμφανίσουν σημάδια κούρασης 
8η, 9η και 10η: Συγγραφή της Ερευνητικής Έκθεσης χρησιμοποιώντας τις λέξεις κλειδιά που έχουν επιλέξει για κάθε Ερευνητικό Ερώτημα.

11η: Οργάνωση παρουσίασης και πρόβες
12η: Παρουσίαση σε συμμαθητές ή συνέχιση πρόβας και η παρουσίαση με προσαρμογές για τους γονείς (απόγευμα).

Τι μπορούν να κάνουν οι Πληροφορικοί με τα 2 2ώρα την εβδομάδα (αναζήτηση, για έρευνα, παρουσιάσεις και δημιουργία ψηφιακού υλικού). Κάποια αξιοποιήσιμα εργαλεία (ανάλογα με το θέμα).

Προσαρμογές για ετήσια διάρκεια

Μια ιδέα είναι ο χωρισμός των ερωτημάτων 2 Ερ ερωτήματα για το 1ο 4μηνο και 2 για το 2ο. Με το 2ο να είναι πιο “άνετο” αφού πολλά στάδια δεν χρειάζεται να επαναληφθούν.

Η άλλη εναλλακτική είναι η έρευνα να ξεκινήσει από 4η μέχρι 8η εβδομάδα, 9η-10η συγγραφή, 11η πρόβα παρουσίασης και 12 παρουσίαση. 13 αναστοχασμός από ανατροφοδότηση παρουσίασης. 14-16 έρευνα. 17-18 Δράση ενημέρωσης είτε σε ενήλικους είτε σε μαθητές του σχολείου ή άλλου σχολείου. 19-21 συγγραφή Ερ εργασίας. 22-23 πρόβες. 24 παρουσίαση.

Η βαθμολόγηση με άριστα όλων των μαθητών ακυρώνει την αξιολόγηση και αποτελεί αντικίνητρο για την προσπάθεια των μαθητών.  Βαθμολογικά τα 2 4μηνα διατηρούν την αυτονομία τους και όταν ακόμη έχουμε επέκταση σε νέες διαστάσεις του θέματος κατά το δεύτερο τετράμηνο. Αυτό σημαίνει ότι ολοκληρώνονται και βαθμολογούνται οι εργασίες των ομάδων και στις τέσσερις διαστάσεις και στα δύο τετράμηνα. Η επέκταση, δηλαδή, δεν σημαίνει ότι υποβάλλουν οι ομάδες στο τέλος της χρονιάς μια μεγάλη εργασία με όλες τις διαστάσεις, αλλά δύο εργασίες, μία για κάθε τετράμηνο. 

Παρουσιάσεις

Τι είναι project
Η Ερευνητική Εργασία σε βήματα
Ομάδες, Ερευνητικά ερωτήματα & χρονοπρογραμματισμός
Αξιολόγηση
Δυναμική της ομάδας

Τεχνικές αναζήτησης στο διαδίκτυο

Το διαδίκτυο είναι μια από τις σημαντικές πηγές πληροφορίας και υλικού, ωστόσο δεν θα πρέπει να είναι η μόνη πηγή και καλό θα είναι οι μαθητές να αντλήσουν πληροφορίες και με άλλους τρόπους (συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, βιβλιοθήκες, πειράματα, φωτογραφίες κ.ά).

Σύνδεσμοι για αποτελεσματικότερες αναζητήσεις

Αναζήτηση και αξιολόγηση δεδομένων που βρίσκουμε στο στο διαδίκτυο
και αναφορά των πηγών (να μιλήσουμε για πνευματικά δικαιώματα πχ Creative Commons)
search engines optimized (στα Αγγλικά)
Χρήσιμο υλικό για αναζητήσεις
Μηχανές αναζήτησης και άλλα εξειδικευμένα εργαλεία
Στρατηγικές αναζήτησης και Ενδεικτικές Πηγές (παρουσίαση)
Παρουσίαση με θέμα τις Τεχνικές Αναζήτησης στο Διαδίκτυο για μαθητές του Α. Μπρούζα
Έγκυρο λεξικό (αγγλικά και ελληνικά)
Ιδέες για Καθηγητές Πληροφορικής
Φωτογραφίες με ελεύθερη χρήση  Pics4Learning & MorgueFile
Εγχειρίδιο ασφάλειας στο Διαδίκτυο (e-book)
Οδηγίες για δημοσιοποίηση φωτογραφιών στο Internet

Σαν γενικός κανόνας για τη δημοσίευση φωτογραφιών και video:  Οι λήψεις 
θα πρέπει να είναι μακρινές και ομαδικές ώστε να μην φαίνονται καθαρά τα 
πρόσωπα των παιδιών. Παρόλα αυτά, σε περίπτωση που πρέπει να δημοσιευτεί 
κάποιο video ή φωτογραφίες κοντινές (π.χ σε περίπτωση συμμετοχής σε 
διαγωνισμό ή Ευρωπαϊκό έργο) θα πρέπει να υπάρχει η γραπτή συναίνεση 
γονέα ή κηδεμόνα. Πρακτικές οδηγίες για εκπαιδευτικούς.

Συνεντεύξεις από ειδικούς που βρίσκονται μακριά Skype in the classroom
Ένας τρόπος να μάθουν οι μαθητές χρήσιμα λογισμικά από μόνοι τους

Πλάνα εργασίας τετραμήνου

Τα παρακάτω αποτελούν ενδεικτικές προτάσεις και υλοποιήθηκαν κατά την διάρκεια επιμορφώσεων από ομάδες συναδέλφων.

παραδείγματα από Ερευνητικά ερωτήματα ομάδων και μερικοί ακόμα χρονοπρογραμματισμοί (αρχείο zip).

Χρονοπρογραμματισμός και ενδεικτική διατύπωση υπο-ερωτημάτων σε θέμα




Ημερολόγιο μαθητή και ομάδας (μια πρόταση)


Μια πρόταση για τη δομή της Ερευνητικής Εργασίας των ομάδων

Στην κριτική τοποθέτηση οι μαθητές καλούνται πέρα από μια αυτοκριτική να απαντήσουν στα α) τι θα έκαναν διαφορετικά αν έκαναν την εργασία από την αρχή και β) τι θα έκαναν αν τη συνέχιζαν ή είχαν περισσότερο χρόνο.
Παρόμοια δομή από το συνάδελφο Α. Μπρούζα
Μια προσέγγιση από το συνάδελφο Θ. Καλαμάτα

Ενδεικτικοί προγραμματισμοί συγκεκριμένων θεμάτων 4μήνου που έγιναν κατά τη διάρκεια της επιμόρφωσης

Παραδείγματα

Προτείνω να γίνει συζήτηση με τους μαθητές και πρώτη διερεύνηση των ενδιαφερόντων τους πριν προχωρήστε στο σύλλογο. Στόχος είναι με την αρχή του νέου 4μήνου να είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε!

Τα θέματα των Ερευνητικών Εργασιών που θα προτείνουν οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι επίκαιρα, να έχουν τοπικά χαρακτηριστικά και το πιο βασικό να έχουν το ενδιαφέρον των μαθητών και να αποτελούν μέρος από την καθημερινή ζωή των μαθητών. Μια γενική ιδέα είναι ο εμπλουτισμός με τοπική έρευνα και χαρακτήρα μιας ιστοεξερευνησης που θα έχει το ενδιαφέρον των μαθητών (βλέπε zunal.com). Μετά την εμπειρία του πρώτου έτους μπορούμε να στραφούμε σε πιο κοντινά στο ΠΣ του κάθε μαθήματος θέματα με στόχο να κατανοήσουν οι μαθητές την εφαρμογή και την χρησιμότητα τους στην καθημερινή ζωή (πχ για Φυσική, Μαθηματικά). Μια ενότητα που έχει πολλές δυνατότητες είναι αυτή του STEM που μπορεί να διερευνηθεί μέσα από τον ιστότοπο του Scientix και θεωρώ ότι μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές των θετικών επιστημών στη νοηματοδότηση των αντικειμένων που διδάσκονται.


Μια πολύ καλή πρακτική είναι τα θέματα να περιστρέφονται σε πραγματικά πράγματα που απασχολούν τους μαθητές και έχουν εφαρμογή πχ σχολική βία, σχέσεις (με γονείς, εκπαιδευτικούς, μεταξύ τους), το μέλλον τους, τι θα ήθελαν, η καθημερινότητα τους. Πολλές φορές το αποτέλεσμα μπορεί να έχει συγκεκριμένο στόχο όπως ένα διαγωνισμό.

Ρήματα για διατύπωση στόχων (χρήσιμο στο σχεδιασμό).

Ένα τέχνημα που προτείνω είναι η κατασκευή ενός λήμματος στην Ελληνική Wikipedia (άρθρο), μια ομάδα του 3ου ΓΕΛ Μυτιλήνης έκανε αυτό.Το εύρος των θεμάτων να είναι μικρό ώστε να υπάρχει χρόνος να γίνουν με έρευνα και μόνο με αναζήτηση και αντιγραφή από το διαδύκτιο. Ο περιορισμός αυτός μπορεί να γίνει επιλέγοντας κατηγορίες του θέματος, χρονικά περιθώρια κ.ά. Πχ το ξωκλήσια της Μυτιλήνης μπορεί να γίνει το ξωκλήσι του Αγ. Χαραλάμπους. Τα πλεονεκτήματα είναι ότι δεν υπάρχει έτοιμο υλικό και ότι γίνεται πραγματική έρευνα και σε βάθος.
 

Αν τα θέματα έχουν επιχειρηματική πλευρά και ενδιαφέρει τους μαθητές καλό είναι να έρθουμε σε επαφή με τα κατά τόπους Εμπορικά Επιμελητήρια.

Οι μαθητές δημιουργούν παιχνίδια πλατφόρμας με GameMaker (Έχει πολλά χαρακτηριστικά για Ερ Εργ, ομάδες, στόχους, ρόλους). 

Προτάσεις για γενικά θέματα και τη διατύπωση τους & θέματα Ευρώπης (με υλικό). Αυτό μπορεί να είναι ένα ενδαφέρον θέμα αφού αφορά τους μαθητές σε επίπεδο εργασίας, σπουδών κ.ά.

Νέα μέσα (βίντεο από Ανταποκριτές και να μιλήσουν για τη χρήση του διαδικτύου που κάνουν οι μαθητές). Είμαι στη διάθεση σας για συνεργασία (ζωντανή ή διαδικτυακή).

Αγωγή Καταναλωτή

Περιοδικά του τύπου Popular (science, medicine κ.ά.) έχουν πολύ ενδιαφέρον και ενδιαφέροντα για παρουσίαση αποτελέσματα!


Μια σελίδα για τον πολιτισμό και την τέχνη. Πολύ καλό για παρουσίαση κ.ά. δραστηριότητες.

Μια πρόταση για φιλολόγους
Προτάσεις για Φυσικούς, Χημικούς και Βιολόγους , και άλλες για Φυσικούς
Το κεκλιμένο επίπεδο του Γαλιλαίου (Φυσική)
Προτάσεις για χημικούς

Μια αξιοποιήσιμη εργασία που περιέχει προτάσεις για τη συνεργασία εκπαιδευτικών

Δύο ενδεικτικές εργασίες 1 και 2

Τα ερωτήματα καλό είναι να τα βάλουν οι μαθητές κάθε ομάδας ώστε το θέμα να προσαρμοστεί στα ενδιαφέροντα τους. Προτεινόμενος αριθμός ερωτημάτων 3 ή 4.

Πριν την υποβολή ελέγξτε αν ισχύουν όλα τα παρακάτω:
Υπάρχουν αναγνωρίσιμοι εκπαιδευτικοί στόχοι;
Είναι το θέμα ξεκάθαρα καθορισμένο;
Είναι κατάλληλο σε εμβέλεια και δυσκολία για τις ικανότητες των μαθητών;
Σχετίζεται με τις ανάγκες των μαθητών;
Έχει το ενδιαφέρον τους;

Υλικό για project

Το υλικό αυτό είναι υπό συνεχή διαμόρφωση και βελτίωση, οι προτάσεις για βελτιώσεις είναι καλοδεχούμενες.

Νομοθεσία του μαθήματος
Γενικά
γιατί να κάνουμε Ερευνητικές Εργασίες; (σύντομο άρθρο)
τι πρέπει να ξέρουν οι γονείς (παρουσίαση) 
για μαθητές
τι πρέπει να ξέρουν οι μαθητές (παρουσίαση) από Π. Σιακοβέλη
μια παρουσίαση για τους μαθητές 

υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους μαθητές (ιστοσελίδα) από Περυσινάκη 

για Εκπαιδευτικούς
Καινοτομία Project (παρουσίαση)
εκπαιδευτικό συμβόλαιο (άρθρο)
υποδείγματα 1 2 (είναι σημαντικό να είναι ιδέες των μαθητών! και να μην δοθεί έτοιμο)
Συνδιδασκαλία: (;) το μεγάλο πλεονέκτημα είναι η από κοινού οργάνωση του κάθε 2ώρου και το κέρδος από τη συζήτηση/σχολιασμός που ακολουθεί μετά.  

Ένα βίντεο για τη μέθοδο Project (στα αγγλικά)
οδηγός project
Φάσεις των Ερευνητικών Εργασιών
άλλος ένας μπούσουλας που έχει χρήσιμα στοιχεία
Υλοποίηση Project (άρθρο)
παράδειγμα Project με θέμα τον πολιτισμό
Δημιουργία λήμματος στη Βικιπαίδεια (άρθρο)
Κοινωνιόγραμμα (για χωρισμό μαθητών σε ομάδες) (άρθρο)
ιστοεξερευνήσεις (τι είναι, άρθρο)
ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα
τελική βαθμολογία
Μια πρακτική πρόταση για την αξιολόγηση (χρειάζεται αλλαγή στα ποσοστά) αξιολόγηση
Χρονοπρογραμματισμός (ενδεικτικός)
Μια ιστοσελίδα που τα έχει όλα (Ε. Περυσινάκη)
Βιβλίο του Ζήση Αγγελίδη κ.ά.

Έρευνα (πως γίνεται) 
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι Ερ. Εργ. παρουσίαση
Πνευματικά δικαιώματα (βίντεο), Λογοκλοπή και πως να την αποφύγετε
οδηγός για βιβλιογραφικές αναφορές

Τρόπος εργασίας και μεθοδολογία
Χρήσιμες και αξιοποιήσιμες δραστηριότητες από το υλικό του Νοιάζομαι & Δρω (2016)

Παρουσίαση (οδηγίες για μαθητές)
Να έχουμε υπόψη τα ερευνητικά ερωτήματα  που έχουμε θέσει (οι μαθητές)!
1) σε ποιο κοινό; 
2) τι θέλουμε να πούμε;
3) γιατί αξίζει να το ακούσουν;
4) πως θα το πούμε;

Η παρουσίαση είναι ένας τρόπος κοινοποίησης και αναπαράστασης των αποτελεσμάτων ή της διαδικασίας. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει παρουσίαση σε powerpoint, μπορούν να παρουσιάσουν προφορικά την έρευνάς τους με όποιον τρόπο επιθυμούν, αρκεί να μιλήσουν σωστά και να πούνε αυτά που θέλουν και θα ενδιαφέρουν το κοινό τους. Μπορούν να μιλήσουν απλώς, να γράψουν πράγματα στον πίνακα, να ετοιμάσουν παρουσίαση σε powerpoint, να μιλούν και να δείχνουν δικά τους σχέδια σε χαρτόνια... ή με όποιο άλλο τρόπο επιθυμούν να εκφραστούν (θεατρικό δρώμενο, φωτογραφίες, μουσική κ.ά.). Όταν υπάρχει powerpoint μπορεί να μπει στην ιστοσελίδα του σχολείου, όπως μπορεί να μπει και βίντεο  είτε της παρουσίασης είτε από την πορεία της όλης εργασίας της ομάδας, εάν η ομάδα το κρίνει σκόπιμο και ο καθηγητής το εγκρίνει.

ένα ενδεικτικό παράδειγμα
Οδηγίες για παρουσιάσεις του Α. Μπρούζα

σχολιασμός των Ερευνητικών Εργασιών 1, 2, ιστολόγιο

Σχόλια για βελτιώσεις των παρουσιάσεων: 
Αν το θέμα είναι τοπικό καλό είναι οι φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται να  τις έχουν τραβήξει οι μαθητές.
Καλό θα είναι να μην διαβάζουν κείμενα, ούτε να διαβάζουν μεγάλα "κομμάτια" στο powerpoint αλλά να κοιτάνε κάποιο Powerpoint και να σχολιάζουν βασιζόμενοι σε λέξεις κλειδιά που υπάρχουν ή να σχολιάζουν μια σειρά από φωτογραφίες που έχουν τραβήξει και περιγράφουν μια διαδικασία ή μια σειρά δράσεων.
Μια καλή προσέγγιση είναι η δημιουργία από τους μαθητές σύντομου βίντεο(ΝΕΟ)
Παρουσιάσεις: νέα έκδοση

Δημιουργία βίντεο από εικόνες και ήχο

Μια ιδέα είναι η δημιουργία λογότυπου για κάθε ομάδα (από την ιστοσελίδα Tagxedo). Διαλέγεις κείμενο και σχήμα και φτιάχνει το παραπάνω το μέγεθος των λέξεων είναι ανάλογο με τη συχνότητα εμφάνισης τους. Μπορούν να τυπωθούν σε ειδικό χαρτί για να σιδερωθούν πάνω σε μπλουζάκια.

Ένα Voki για διαφορετικές παρουσιάσεις

Ένα απλό πρόγραμμα για δημιουργία παρουσιάσεων -ιστοριών από φωτογραφίες (πολύ εύκολο στη χρήση)

Ανάρτηση στο διαδίκτυο
αυτοματοποιημένη σχολική ιστοσελίδα από το ΠΣΔ
μια νέα δυνατότητα ανάρτησης όλων των εργασιών δίνεται από ΠΣΔ ως ηλεκτρονικό περιοδικό (1 τεύχος ανά 4μηνο για το κάθε σχολείο) 
το Φωτόδεντρο αποτελεί ένα "χώρο" όπου μπορούν να "ανέβουν" τεχνήματα.
Πληροφορίες για τις άδειες Creative Commons (για το αποτέλεσμα τους που θα δημοσιευθεί)

Απαραίτητα
Οδηγός Εκπαιδευτικού (16/8/2011)
Εγκύκλιος για Ερ Εργασίες

Μια θετική άποψη για το μάθημα από το Συνήγορο του πολίτη που αξίζει να αναφερθεί ότι η πρόσφατη εμπειρία των ερευνητικών εργασιών (projects), σύμφωνα με μαρτυρίες των ίδιων των μαθητών, ήταν από τις περισσότερο ενδιαφέρουσες παιδαγωγικές διαδικασίες του λυκείου. Παρείχε στους μαθητές τη δυνατότητα να ενεργοποιηθούν σε θεματικά πεδία ενδιαφέροντός τους και ακολούθως να παρουσιάσουν και να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τα προϊόντα των εργασιών τους. Τέτοιου τύπου δράσεις συμβάλλουν στη δημιουργία θετικού σχολικού κλίματος και καλλιέργειας των αξιών της δημοκρατίας, που είναι παράγοντες εξαιρετικά κρίσιμοι για την προαγωγή του αλληλοσεβασμού στα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Αυτό έργο χορηγείται με άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike Greece 3.0